ترتیب نزول آیاتدر این مقاله به بررسی کیفیت نزول آیات و چینش آن‌ها در سوره معین می‌پردازیم. ۱ - نزول آیات روی منطق نظماین که آیات قرآن به صورتی متفرق و فاقد نظمی خاص نازل شده و سپس بدون نظمی منطقی در سوره‌های مختلف قرار گرفته باشند، گمانی باطل است؛ آیات بیشتر سوره‌های قرآن یکباره نازل شده‌اند. ۲ - شیوه نزول قرآناین مطلب افزون بر سوره‌های کوتاه، شامل بعضی از سوره‌های طولانی قرآن کریم نیز می‌شود؛ مانند: سوره انعام، مائده و توبه؛ اما آیات پاره‌ای از سوره‌های طولانی قرآن به صورت تدریجی نازل شد، و ترتیب تدوین آن در سوره نیز همان ترتیب طبیعی نزول بود؛ به این صورت که ابتدا (بسم الله الرحمن الرحیم) نازل می‌شد و آیات درپی آن می‌آمد تا این که بار دیگر (بسم الله الرحمن الرحیم) نازل می‌شد؛ که این خود نشانه اتمام سوره قبلی و آغاز نزول سوره دیگر بود. ۳ - روایاتی در شیوه نزول قرآندر روایات متعددی به نقل از شیعه و اهل سنت به این مطلب تصریح شده است که امام صادق علیه‌السّلام می‌فرماید: «پایان یک سوره با نزول (بسم الله الرحمن الرحیم) دلیل بر این بود که سوره‌ای دیگر آغاز شده است». تنها در مواردی نادر و انگشت شمار، بنا به پاره‌ای روایات، رسول گرامی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم دستور داد تا آیه‌ای ضمن سوره‌ای قرار گیرد که قبلا نازل شده بود. [۱]
عاملی، جعفر مرتضی، ۱۹۴۴ -، حقایق هامة حول القرآن الکریم، ص(۱۴۲-۱۴۵).
[۲]
معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۸۰.
۴ - پانویس
۵ - منبععلوم قرآنی، برگرفته از مقاله «ترتیب نزول آیات». |